Kült, esas olarak “din” anlamında kullanılsa da, din ve sosyoloji bilimlerinde, çevrelerindeki kültür veya toplumun genel veya anaarterin dışı gördüğü inanç, uygulama veya ibadetlere kendini adamış bir birleşik insan topluluğuna verilen isimdir.

Kitsch, varolan bir tarzın aşağı bir kopyası olan sanatı sınıflandırmak-ifade etmek için kullanılan Almanca bir terimdir.

Klişe (Fransızca: Cliché) uzun süre çok fazla kullanılmış ve artık etkisini yitirmiş ifade, fikir ya da öğelerdir.

9 Ekim 2012 Salı

Looper


Sinemanın gelişimi son yıllarda iyice belirginleşmeye başladı. Özellikle de aksiyon filmlerinde ve bilim kurgularda neredeyse yapılmayacak bir şey yok. Bu yüzden de insanlar daha az beğenir oldular. Daha önce görmedikleri şeyleri görmek istiyorlar. Bu yüzden de daha önce yapılan işlerin tekrarları çabuk eleniyorlar. Orijinalliğin kıymeti gün geçtikçe artıyor. Özellikle de Hollywood sinemasından bahsettiğimizde, bu tip yapımlar el üstünde tutuluyorlar. 

"Looper", uzun zamandır günümüzün yeni Matrix'i etiketiyle pazarlanmaya çalışıyor. Özellikle en son Inception'ın beklentileri fazlaca üst kademelere çıkarması, diğer bilim kurgu - aksiyon filmleri için zorlu bir görev haline geldi. Özellikle baş rol oyuncuları eski toprak Bruce Willes ve yeni çağın en önemli aksiyon - bilim kurgularında yer alan  Joseph Gordon - Levitt olunca işler farklı bir boyuta taşınır oldu. 


Bu yüzden hemen filmin konusuyla başlayalım. Yıl olmuş 2072... Zaman yolculuğu keşfedilmiş ama kötü niyetli insanların varlığı yüzünden yasaklanmıştır. Ancak bu suç örgütlerini durduramaz. Çünkü bulundukları yıl içinde artık öldürülen cesetleri yok etme işi son derece zorlaşmıştır. Onlar da çözüm olarak "Looper" isimli teteikçileri devreye sokarlar. Öldürülecek olan insan paketlenir ve 30 yıl önceye gönderilir. Burada bekleyen tetikçiler, bu gönderilen insanları öldürür. Böylece cinayetler daha kolay örtbas edilir. Ancak bir looper emekli edilmek istendiğinde, ona kendisinin yaşlı hali ile birlikte altın külçeler bahşedilir. Bu onların emekliliği demektir. Çok ender de olsa, tetikçilerde sorun yaşanır. İşte o anlarda iş çığrından çıkabilir. 

Klasik bir suç - bilim kurgu hikayesiyle baş başayız. "Brick" filmiyle dikkatleri üzerine çeken yönetmen Rian Johnson, anlaşıldığı üzere fragmanlarıyla beklentileri yükselten filmin yönetmeni konumunda bulunuyor. Filmin konusunda 2072 geçse de, filmin çoğunluğu 2042'de geçiyor. Tam anlamıyla kaosa yenik düşmüş bir şehirle karşı karşıyayız. Tetikçiler ıssız bir tarlada gelecekten gelen hedeflerini mıhlarken, gelecek planları yapıp, emekli ikramiyeleriyle neler yapmaları gerektiğini düşünüyorlar. Bir nevi işine odaklanan memur mantığı da denilebilir. Ancak ana karakterimiz Joe, çılgın arkadaşı Seth'in boş bulunması yüzünden ölümüne tanık olunca,  kendi içinde bir sorgulama sürecine giriyor. Psikolojik olarak para için en iyi arkadaşını sattığını düşünen ana karakterimiz, döngüsüyle karşılaşınca arkadaşı gibi tekliyor. Bunun sonucunda malum aksiyonların klasik kurgusu ortaya çıkıyor. Kaç, yakalanma ve işini hallet. 


Filmin enteresan taraflarından biri, gelecekteki haliyle yüzleşen Joe'nun, bu süreç içinde iyi adam olurken, yaşlı halinin kötü adam rolüne bürünmesi... Böylece aslında aynı kişi üzerinden iyi ve kötünün savaşını izliyoruz. Bu da filme değişik bir açı getiriyor. Tabii suç örgütlerinin varlığı ve geleceği kökten etkileyecek olan "Yağmur Getiren" denilen bir şahsın, daha büyümeden yok edilmek istenmesi gerçeği de filmin nefessiz bir aksiyona dönüşmesine ve farklı olayların oluşumuyla da kurgusal bir baş döndürücülüğe ulaşmasını sağlıyor. 

Ancak filmin içindeki bazı karakterlerin hikayelerinin zayıf olması ve sözde geçmişlerinin varlığı, her ne kadar eğlenceli olsa da, bazı açılardan tatmin olamamamızı sağlıyor. Özellikle parlak fikri dışında, çok da yenilikçi olduğunu söyleyemeyiz. Çünkü zaten "Back to the Future" filminde yapılan bazı şeylerin suç filmine yedirilmiş olanı diye düşünülebilir film. Bu yüzden de sonuna kadar eğlence vaat ediyor. Tabii illa fantastik unsurlar koyayım derken, hafif bir Heroes dizisini andıran temel özellikler eklenmiş. Bunu da hikayeye yedirmek adına, belli olaylardan sonra insanların yüzde 10 oranında mutasyona uğradığı kalıbı geçirilmiş. Bu kalıp sayesinde aslında esas tehlikenin en masum görünen şey olduğunu görüyoruz. Bu da filmin iyice tuhaflaştığı gerçeğini değiştirmiyor. 


Filmin finalinin yetersiz kalması sonucu, filmin çok değişik noktalara gideceğine, tam tersi seyirciye bırakılan bir final seçeneği son derece yersiz bir finalin gelmesiyle, tatminsizliğin doruklara çıkmasına ve evet bu film olmuş demek için çok erken olduğunu bizlere söylüyor. Ben kendi içimde düşündüğümde bile en az üç final bulabiliyorken filme, senaristin böyle gereksiz bir finale baş vurması filmin en önemli handikabı olarak kayıtlara geçiyor. 

Özellikle filmin içinde belli noktalara göndermeler var. Özellikle gelişen ve değişen güç dengelerine değinen bazı göndermeler, filmin zekice hamlelerinden bir kaçı denilebilir. Karakterlerin yaşlı versiyonlarıyla iletişimlerini vücutlarına kazınan notlarla sürdürmeleri, akıllıca noktalardan biri. Özellikle de Çin'in yükselişine vurgu yapılması insanın yüzünü güldürüyor. Bu ve bunun gibi bazı noktalar filmin keyif düzeyini arttıran detaylar denilebilir. 


Sonuç olarak hikaye kurgusu, eğlenceli seyirliği ve geleceğe bakan filmlerin çekiciliğiyle, başyapıt olmasa da, hatırı sayılır bir hayran kitlesine ulaşacağı söylenebilir. Günümüzün teknolojisini iyi kullanan filme, mümkünse büyük beklentilerle gitmemenizi öneririm. Çünkü küçük beklentilerle filmden daha büyük keyif alacağınız aşikar. Özellikle de bu seneki filmlerin ana teması bu olsa gerek. Çok beklenen filmlerden, en iyisini istememek, çünkü bunu isterseniz hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. İyisi mi, siz eğlenmek için izleyin bu filmi... 

Not: Yapılan makyaj sonrası Joseph Gordon - Levitt tanınmaz halde. Bazen bakıp bakıp bu adam kim diyorsunuz.


Abe: I'm from the future, go to China. 

***


Joe: I work as a specialized assassin, in an outfit called the Loopers. When my organization from the future wants someone to die, they zap them back to me and I eliminate the target from the future. The only rule is: never let your target escape... even if your target is you.