Kült, esas olarak “din” anlamında kullanılsa da, din ve sosyoloji bilimlerinde, çevrelerindeki kültür veya toplumun genel veya anaarterin dışı gördüğü inanç, uygulama veya ibadetlere kendini adamış bir birleşik insan topluluğuna verilen isimdir.

Kitsch, varolan bir tarzın aşağı bir kopyası olan sanatı sınıflandırmak-ifade etmek için kullanılan Almanca bir terimdir.

Klişe (Fransızca: Cliché) uzun süre çok fazla kullanılmış ve artık etkisini yitirmiş ifade, fikir ya da öğelerdir.

11 Şubat 2012 Cumartesi

Kasi az gorbehaye irani khabar nadareh (2009)



İran kısıtlı imkanlarına rağmen, hep küçük hikayelerden büyük filmler çıkarmıştır. Belki de onların bu sinema sanatına olan aşkları, köklü bir kültürden gelmelerinden kaynaklanıyor. Tabii sanat yapmak isteyen ustaları dışında gençleri de yerlerinde duramıyor. 


Bu durumu görmüş olacak ki yönetmen Bahman Ghobadi, hem genç neslin neler yapmak istediğini yansıtayım. Hem de İran'daki müzik akımlarını inceleme fırsatı bulayım demiş olacak ki, karşımıza Türkçe adıyla Kimsenin İran kedilerinden Haberi Yok filmini yapmış. Ülkemizde ilk gösterimini if İstanbul'da yapan film, İran'ın genç müzik yeteneklerine odaklanıyor. 




Filmimizin konusuna kısaca değinelim. Negar ve Ashkan'ın indie rock yapan bir müzik grupları vardır. Ancak kendi ülkelerinde kendi müziklerini yapamıyorlardır. Bu yüzden de yurt dışına açılmak için yardıma ihtiyaçları vardır. Nader isimli bir adamdan yardım isterler. Bu adam son derece geniş bir müzik birikimine sahip, her tür işe burnunu sokan bir adamdır. Onlara bir yandan İran'daki müzik gruplarını gösterecek, bir yandan da pasaport işlerini halledecektir. Bu üçlü ile müzikal bir yolculuğa çıkarız. Grubun ülkelerindeki son hedefleri, ailelerine bir konser vermektir. Bu yüzden de hazırlıklara başlarlar. 




İran'ın çoklu müzik köprüsünden geçerken, ülkedeki müzik çeşitliliğini görmek mümkün. Özellikle de çoğu Farsça söylenen şarkılar son derece renkli portreleri ve müzikleri işitmemizi sağlıyor. Örneğin örnekler gördüğümüz müziklere bakarsak; aralarında indie rock, Heavy Metal, alternatif rock, rap, folk müzik ve özgün müzik görmek mümkün. 


Kullanılan çoğu müziğin genç bir kitleye hitap etmesi, filmin ister istemez gençlere yönelik bir çalışma olduğu duygusunu insanda uyandırıyor. Özellikle de İran'ın politik yapısını düşündüğümüzde gençlerin pek rahat olamadıklarını görüyoruz. Her alanda bazı engellerle karşılaşıyorlar. Bu yüzden de yasak olan şeyleri gizlice yapmaları gerekiyor. 




Filmin içeriğinde de bu yasakları nasıl deleriz mantığı hakim. Polise haber verilmemesi için nasıl bir zamanlama sağlanabilir sorusu soruluyor. Komşu şikayetlerinden dolayı ağırda prova yapan bir heavy metal grubuna bile rastlıyoruz. Belli ki İran'da belli türler dışındaki müzikler profesyonel olarak yapılamıyor, yapılsa dahi bunlar da gizli organizasyonlar sayesinde gerçekleştiriliyor. 


Kendi ülkesi dışında kaynak barındırmak da bir nevi yasak olduğundan, insanların sürekli bir baskına uğrama riski bulunuyor. Bu yüzden rahat bir ortam söz konusu değil. Hatta filmin sonlarına doğru tekno müziğin doruklarında bir parti var ki, bu tür partiyi, bu kadar yüksek sesle yapmak yürek ister. Böyle partilere polis baskını olası bir durum şeklinde meydana geliyor. Yanı sıra yolda arabanızda köpek olması bile durdurulmanız için neden teşkil ediyor. 




Böyle bir ortamda müzik yapmanın zorluklarını tahmin edersiniz. Ancak film biraz da bundan bahsetmek istiyor. Şartlar ne kadar zor olsa da, müzik yapmak isteyen bu ülkede de başarabilir diyor. Karşılaştığımız insanların müzik tutkusunu bu film aracılığıyla bizimle paylaşıyor. Baş rol oyuncuları dışındaki oyuncuların gerçek bir müzik grubu elemanı olduğunu düşünürsek ve kendilerini oynadıklarını da bilirsek, aslında Ghobadi'nin ne yapmak istediğini açıkça anlayabiliyoruz. 


Dünyaya İran müziğini bu yolla göstermek isteyen bir film Kasi az gorbehaye irani khabar nadareh. Bu yüzden yasaklarla dolu bir ülkede müzik yapmak nasıl bir şey merak ediyorsanız ve İran'lıların müziklerini keşfetmek isterseniz bu film sizin için hazine değerinde olsa gerek. İlgisi olanlara tavsiye edilir. 


Not: Bu arada unutmadan söyleyeyim. Filmin kendine has bir görsel yapısı var denilebilir. Çünkü her müzik grubu çıktığında kendi içinde İran'daki yaşama dair görüntüler çıkıyor. Bir nevi kendi video klipleri yaratılmış. 



Hiç yorum yok: